Po wykonaniu zabiegu obróbkowego (wg rysunku – zabiegu drugiego z prędkością obrotową wrzeciona »5) stół lub suport obrabiarki, wracając do położenia wyjściowego, naciska zderzakiem krańcowym wyłącznik drogowy, który przekazuje impuls elektryczny do elektromagnesu 5. Elektromagnes wciągając rdzeń powoduje obrócenie korbki 4 wybieraka o jedną działkę, czyli do następnego zabiegu (wg rys. do zabiegu trzeciego). Płynący przez korbkę prąd popłynie przewodem poziomym 3 do połączonych kołkiem pierścieni i dalej przewodem pionowym spowoduje włączenie odpowiednich elektromagnesów dla wybranej prędkości obrotowej wrzeciona (wg rys. – prędkości r).

Badania te przeprowadza się po sprawdzeniu działania obrabiarki przy biegu luzem oraz pod obciążeniem. Jest to uwarunkowane potrzebą uzyskania przez poszczególne zespoły obrabiarki takiej temperatury, jaką mają podczas jej normalnej pracy.

Pierwsze rozwiązanie przystosowania uchwytów samocentrujących zę- batkowych Forkardta do szybkiego mechanicznego mocowania i odmoco- wywania przedmiotu przedstawia rys. 21-11.

Automaty wielowrzecionoioe (o liczbie wrzecion 4-4-8), z obrotowym blokiem wrzecionowym (rys. 21-365), są przeznaczone do obróbki przedmiotów o średnicach 25-H63 mm z pręta (rzadziej w uchwycie). Wrzeciona robocze 1 są ułożyskowane w bloku wrzecionowym 2. Podczas obróbki blok jest unieruchomiony. Obraca się on tylko w celu kolejnej zmiany pozycji wrzecion. Obróbka odbywa się na wszystkich pozycjach narzędziami zamocowanymi na suportach poprzecznych 3 oraz na suportach wzdłużnych 4 przesuwanych razem z suwakiem 5 wzdłuż wału centralnego 6. Automaty te odznaczają się dużą wydajnością (3-4-4 razy większą od automatów jednowrzecionowych rewolwerowych).

Podczas eksploatacji obrabiarki większość jej mechanizmów ulega normalnemu zużyciu. Dla utrzymywania jej zdolności do dalszej pracy musi być zorganizowana odpowiednio staranna opieka nad obrabiarką, obejmująca: prawidłową konserwację, obsługę międzyremontową i między- przeglądową oraz okresowe przeglądy techniczne i remonty.

W zabierakach czołowych opisanego typu zamiast masy plastycznej może być zastosowany gęsty olej, jednakże jest wtedy wymagane dokładne uszczelnienie wałeczków. Najnowsze rozwiązanie zabieraka czołowego wg firmy SANDVIK-KOSTA przedstawia rys. 21-6b rolą masy plastycznej lub gęstego oleju odgrywa tu pierścień 5 wykonany ze specjalnego tworzywa sztucznego.

Do zespołów ruchów przestawczych 5 zalicza się zespoły służące do ustalania i mocowania na nich przedmiotów obrabianych 6 (najczęściej w uchwycie), z możliwością zmiany pozycji przedmiotu względem jednostek obróbkowych przez obrót lub przesunięcie. Zespołami tymi są stoły podziałowe wzdłużne i obrotowe, stoły krzyżowe i bębny podziałowe.

Wielkościami charakterystycznymi tokarek kłowych są: największa średnica toczenia nad łożem oraz rozstaw kłów, czyli największa odległość między wierzchołkami kłów wrzeciona konika, równa największej długości toczenia. Wielkości te podane są w normie PN-71/M-55300. Niektóre tokarki kłowe mają wykonany w łożu wykrój wypełniony tzw. mostkiem. Po wyjęciu mostka możliwa jest obróbka przedmiotu o większe średnicy, lecz o niewielkiej długości.

Cechami charakterystycznymi szlifierek są: duże prędkości obrotowe wrzeciona ściernicy, ograniczone przede wszystkim wytrzymałością narzędzia na rozerwanie siłami odśrodkowymi, stosunkowo małe siły skrawania, ale duże moce skrawania, szybkie ruchy posuwowe, obfite chłodzenie przedmiotu szlifowanego oraz wysokie wymagania dokładnościowe, stwarzające konieczność zapewnienia dużej sztywności obrabiarki, jak również dokładnego łożyskowania wrzecion i prostoliniowości prowadnic.

Wiertarki stanowią grupę obrabiarek o największej różnorodności pod względem wielkości, poczynając od wiertarek ręcznych, a kończąc na potężnych wiertarkach promieniowych, przesuwanych na szynach i przeznaczonych do wiercenia otworów w dużych i ciężkich przedmiotach.

– 1) służące do wyłączenia szybkiego ruchu posuwowego lub przestawnego,

– 2) służące do zatrzymania organu roboczego orbrabiarki w położeniu określonym odpowiednim wymiarem przedmiotu obrabianego.