Oprócz uchwytów samocentrujących, przystosowanych do mechanicznego mocowania i odmocowywania przedmiotu i mających siłownik zainstalowany na końcu wrzeciona są obecnie stosowane również uchwyty z własnym siłownikiem, znajdującym się wewnątrz korpusu uchwytu. Przykład budowy takiego uchwytu przeznaczonego głównie do obróbki pierścieni i tarcz przedstawia rys. 21-13.

Tokarki karuzelowe są przeznaczone do obróbki przedmiotów o dużych i bardzo dużych średnicach. Rolę tarczy uchwytowej odgrywa w nich stół obrotowy. Tokarki te są budowane jako jedno- lub dwustojakowe. Tokarki jednostojakowe (rys. 21-31) są budowane w trzech odmianach:

Jeżeli ten sam stopień swobody odbierany jest jednocześnie przez dwa lub więcej elementów ustawczych, to występuje wtedy przypadek tzw. prze- stalenia przedmiotu. Przykłady przestalenia pokazane są na rys. 29-3.

Widok ogólny i schemat budowy podzielnicy dwutarczkowej produkcji krajowej pokazany jest na rys. 24-12. Podzielnica składa się z dużej tarczki 1 z korbką 2, małej tarczki 3 z korbką 4, przekładni planetarnej z kołami zębatymi o uzębieniu wewnętrznym z3 i z4 oraz z przekładni ślimakowej 5 i 6 o przełożeniu 1 : 40. Koło zębate zs jest wykorzystywane tylko przy frezowaniu rowków śrubowych. Przy dzieleniu zwykłym podział jest dokonywany tylko korbką 2 i częściowo korbką 3. Dzielenie różnicowe na takiej podzielnicy nie jest przewidziane, gdyż wszystkie możliwe podziały mogą być dokonane dzieleniem zwykłym lub sprzężonym.

Wśród urządzeń do regulacji ustawienia narzędzi, kompensujących ich zużycie w procesie obróbki, najliczniejsze dwie grupy stanowią urządzenia stosowane w operacjach tokarskich i szlifierskich.

Prosty przykład urządzenia odgrywającego rolę całego podajnika przedmiotów walcowych na szlifierkę bezkłową przedstawia rys. 35-la. W koszu 1, do którego zostały wsypane przedmioty 2, znajduje się suwak 3, wykonujący ruchy postępowo-zwrotne wzdłuż prawej, pionowej powierzchni kosza. Górne czoło suwaka jest skośne i ma kształt pryzmy z ostrymi krawędziami. Na pryzmie tej mogą się utrzymywać tylko przedmioty, których oś wzdłużna pokrywa się z osią pryzmy. Po podniesieniu się suwaka do górnego położenia przedmioty zsuwają się przez okienko 4 na rynienkę ześlizgową 5, którą są kierowane do przestrzeni między tarczami szlifierki bezkłowej. suwakiem, b) L bębnem obrotowym

Zamocowania te można stosować we wszystkich wydziałach, gdzie jest sieć sprężonego powietrza, Z uwagi na wysokie ciśnienie robocze mają one znacznie zmniejszone wymiary gabarytowe.

Remont średni polega na wymianie odpowiedzialnych części obrabiarki, jak np. zużytych łożysk tocznych, okładzin sprzęgieł i hamulców niektórych kół zębatych, przewodów olejowych itp. Do zabiegów naprawczych remontu średniego należy regeneracja śrub pociągowych i nakrętek, regeneracja imaków nożowych, przeskrobanie prowadnic łóż i sań (w przypadkach uzasadnionych), przestruganie powierzchni roboczych stołów, naprawa rowków teowych itp. Remont średni należy rozumieć jako odpowiednio poszerzony i pogłębiony remont bieżący, czyli obejmuje on swym zakresem wszystkie prace remontu bieżącego, a ponadto prace przykładowo wyszczególnione powyżej.

Do obróbki na frezarkach przedmiotów o małych wymiarach i prostych kształtach są stosowane imadła maszynowe. Imadła te o znanej powszechnie budowie są mocowane albo bezpośrednio na stole frezarki, albo na podstawie – gdy trzeba skręcić imadło pod odpowiednim kątem. Główne wymiary imadeł maszynowych są podane w normie PN-74/M-60911.

Po takim zapisaniu programu na taśmie magnetycznej za pomocą interpolatora można już przystąpić do obróbki. Głowica magnetyczna, pod którą będzie przesuwana taśma, jest połączona przewodem elektrycznym z silnikiem krokowym 1 (rys. 20-15), obracającym śrubę pociągową 2 prze- suwu stołu frezarki 3, Na stole tym znajduje się stół obrotowy 4 z zamocowanym przedmiotem obrabianym 5. Frez 6 wykonuje tylko ruch obrotowy. W czasie, w którym stół obrotowy razem z krzywką obrabianą obróci się o kąt

Schemat centralnego smarowania obrabiarki pod ciśnieniem przedstawia rys, 19-18. Pompa 1 tłoczy olej przez filtr 2 do rozdzielacza 3, z którego olej jest odprowadzany przewodami do poszczególnych miejsc smarowania, np. do łożysk 4 oraz rurek 5 z otworkami. Przez otworki te olej spływa na koła zębate lub inne elementy mechanizmów napędowych (kąpiel olejowa). W układzie takim znajduje się również manometr 6 oraz zawór przelewowy 7.