Ustalenie narzędzia względem uchwytu

Dla uzyskania żądanego wymiaru obróbkowego narzędzie musi być ustalone w określonym położeniu względem przedmiotu obrabianego. To ustalenie może być bezpośrednie lub pośrednie. Ustalenie bezpośrednie jest dokonywane względem obrabianej powierzchni przedmiotu. Dokładność takiego ustalenia zależy jednak w znacznej mierze od robotnika obsługującego obrabiarkę, a ponadto wymaga długiego czasu, dlatego przy projektowaniu uchwytów specjalnych przewiduje się dodatkowe elementy ustawcze. Ustaleniem pośrednim narzędzia względem przedmiotu jest więc nazywane takie ustalenie, przy którym wymiar obróbkowy uzyskany jest za pomocą dodatkowych elementów ustalających narzędzie względem uchwytu. Elementy te mają z kolei ustalone położenie względem przedmiotu zamocowanego w uchwycie.

Do elementów ustalających narzędzie względem uchwytu należą usta- tuiafci, elementy prowadzące oraz zderzaki. Zadaniem zderzaków jest ograniczenie przesuwu narzędzi podczas obróbki.

Przykłady zastosowania ustawiaków pokazano na rys. 31-1. Przedmiot obrabiany 1 (rys. a) ma uzyskać wymiar obróbkowy A po sfrezowaniu naddatku na obróbkę. Do korpusu uchwytu 2 jest przymocowany ustawiak okrągły 3. Podczas ustalania położenia freza względem uchwytu (dokonywanego przez podnoszenie wspornika frezarki razem ze stołem) kładzie się na ustawiak płytkę ustawczą 4, z którą ma się zetknąć obwodowa powierzchnia freza 5.

Po zaciśnięciu zacisków unieruchamiających przesuw wspornika płytkę ustawczą zdejmuje się z ustawiaka. Płytki są utwardzane i mają znormalizowaną grubość 3 i 5 mm. Stosuje się je w celu uniknięcia przesuwa- nia narzędzia po powierzchni również twardego ustawiaka przy każdym wycofywaniu stołu. Rysunki 31-1 b, ci d przedstawiają przykłady zastosowania innych odmian ustawiaków. Płytki ustawcze są objęte normą PN-64/M-61129, a ustawiaki normami PN-59/M-61292, 61293, 61294 i 61295.