Każdy układ regulacji składa się z członów. Działanie członu jest wywołane określoną przyczyną, nazywaną w automatyce sygnałem wejściowym, a wynik działania tego członu, tj. przetwarzania sygnału wejściowego, jest nazywany sygnałem wyjściowym. Miejsce członu, do którego jest doprowadzany sygnał wejściowy, nosi nazwę wejścia i analogicznie – to miejsce, z którego sygnał wychodzi,“nazywa się wyjściem. Każdy z członów obwodu ma co najmniej jedno wejście i jedno wyjście.
Człony obwodu regulacji przedstawia się na rysunku w postaci prostokątów, nazywanych blokami (rys. 34-3). Podział całego układu regulacji na poszczególne człony zależy od tego, które sygnały charakteryzują sposób dokonywania regulacji. Niektóre zespoły składowe urządzenia technicznego można łączyć w jeden człon wspólny, i odwrotnie – bardziej złożony zespół można przedstawiać w postaci kilku członów funkcjonalnie prostszych.
Podstawowymi członami charakterystycznymi dla wszystkich układów regulacji automatycznej są: obiekt regulacji, organ pomiarowy, regulator oraz organ wykonawczy. Obiekt regulacji jest to urządzenie, w którym przebiega proces podlegający regulacji.
Organy pomiarowe służą do pomiaru i przetwarzania wielkości regulowanych na inne wielkości fizyczne, bardziej dogodne do wykorzystania w procesie regulacji, czyli sygnały w postaci najodpowiedniejszej do przyjęcia przez regulator. Organ pomiarowy składa się najczęściej z czujnika pomiarowego, bezpośrednio podłączonego do obiektu regulacji, oraz przetwornika. Czujnik jest nazywany przyrządem pomiarowym pierwotnym, a przetwornik przyrządem pomiarowym wtórnym. Wtórny przyrząd pomiarowy może również spełniać takie funkcje, jak sumowanie, rejestracja lub sygnalizacja zmiany wielkości regulowanej. Przykładem wtórnego przyrządu pomiarowego może być np. licznik wykonanych zabiegów obróbkowych w linii obrabiarkowej, wysyłający sygnał do automatycznej wymiany narzędzi.
Przewiduje się oznaczanie przyrządów pierwotnych i wtórnych, występujących na schematach obwodów regulacji, symbolami funkcjonalnymi podanymi na rys. 34-4. Przykład symbolicznych oznaczeń przyrządów pomiarowych pierwotnych i wtórnych pokazano na rys, 34-5.
Wskazania i działanie rejestrujące przyrządów pomiarowych mogą mieć charakter analogowy lub cyfrowy. W pierwszym przypadku wielkości fizyczne są mierzone w sposób ciągły, w drugim natomiast w określonych odstępach czasu, czyli wysyłane są sygnały nieciągłe (impulsy).
Regulator (rys. 34-6) koncentruje w sobie dwa sygnały wejściowe, tzn, sygnał wartości zadanej XQ i sygnał wartości mierzonej X. Musi on więc zawierać element, nazywany węzłem sumującym albo sumatorem uchybu, który – jako organ porównujący – daje na wyjściu różnicę sygnałów wyjściowych E = X0X. Drugim organem regulatora jest organ sterujący, w którym sygnał uchybu E jest przetwarzany na wielkość sterującą Y.
Leave a reply