Budowa tokarki kłowej

Budowa tokarki kłowej uniwersalnej zostanie rozpatrzona na przykładzie tokarki TUC-40 produkcji Wrocławskiej Fabryki Urządzeń Mechanicznych. Napęd ruchu głównego. Schemat kinematyczny tokarki TUC-40 zamieszczony jest na rys. 21-1. Na schemacie tym poszczególne koła zębate oznaczono kolejno Zj, z2,…, a ponadto napisano obok każdego koła liczbę zębów i moduł.

Silnik napędowy kołnierzowy o mocy 7 kW i prędkości obrotowej 1400 obr/min napędza wałek 1 skrzynki przekładniowej zainstalowanej w lewej nodze tokarki. Na wałku tym znajduje się mechanizm sprzęgłowo- -hamulcowy (wielopłytkowy). Podczas wyłączania ruchu obrotowego wrzeciona sprzęgło współdziała z hamulcem zatrzymującym mechanizmy napędowe. Na wałku II i IV skrzynki przekładniowej znajdują się trójki przesuwne z preselekcją mechaniczną, które nadają dziewięć prędkości obrotowych. Z wałka IV ruch obrotowy przekazywany jest na wrzeciono (wałek U) za pośrednictwem przekładni pasowej z paskami klinowymi. Dziewięć górnych prędkości obrotowych wrzeciona (od 1400 do 224 obr/ /min) otrzymuje się przy sprzęgniętym kole zębatym zJ8 z tuleją, na której zamocowane jest koło pasowe D2. Dziewięć dolnych prędkości obrotowych (od 180 do 28 obr/min) otrzymuje się pośrednio, przez odboczkę z kołami zębatymi z7/zg i zg/zia. Łącznie wrzeciono ma 18 prędkości obrotowych stopniowanych według ciągu geometrycznego z ilorazem cp = 1.25.

Budowę wrzeciennika tokarki TUC-40 przedstawia rys. 21-2. Wrzecio-, no 1 ułożyskowane jest w kadłubie wrzeciennika 2 na specjalnym (wrzecionowym) łożysku promieniowym 3 i kulkowym 4. Siły osiowe przenoszone są przez łożyska wzdłużne 5 i 6, których luz regulowany jest pierścieniem 7. Łożysko wrzecionowe 3 może mieć regulowany luz promieniowy, co ma duży wpływ na dokładność obróbki. Dla zmniejszenia luzu w tym łożysku należy odkręcić pokrywę 8 i nakrętkę 9, odbezpieczyć nakrętkę 10, wyjąć dwudzielny pierścień lł i przeszlifować go na mniejszą grubość. Przy zmniejszonej grubości tego pierścienia łożysko 3 zostaje bardziej przesunięte w prawo na stożkowej powierzchni wrzeciona, następuje rozprężenie jego pierścienia wewnętrznego i zmniejszenie lub skasowanie luzu promieniowego.