Tulejki wiertarskie – dalszy opis

Dla odróżnienia tulejek osadzonych w tej samej tulejce stałej są wykonywane na radełkowanych kołnierzach tulejek wymiennych rowki obwodowe. Tulejki służące do prowadzenia wiertła są oznaczone jednym rowkiem, do prowadzenia rozwiertaka zdzieraka – dwoma rowkami, a do prowadzenia rozwiertaka wykańczaka – nie mają rowków. Tulejka wymienna jest zabezpieczona przed obrotem i wysunięciem się z tulejki stałej za pomocą wkręta lub innego elementu. Tulejki wymienne są objęte normą PN-60/M-61253.

Pasowanie tulejki wymiennej w otworze tulejki stałej powinno być H7/h6 jednakże nie można wykonywać w tulejkach otworów podstawowych H (wynika to z faktu, że między otworami tulejek wiertarskich i narzędziami prowadzonymi w tych otworach musi być zapewnione pasowanie obrotowe ciasne H/g, przy czym narzędzia tolerowane są nie wg g, lecz wg h). Ponieważ, jak to pokazano na rys. d, pole tolerancji wykona nia narzędzia zostało podniesione do linii zerowej h, zatem w celu zapewnienia niezbędnego luzu przy pasowaniu pole wykonania otworu tulejki musi być oddalone od linii zerowej (czyli nie H, lecz F).

Zasada wykonywania otworów wg F dotyczy zarówno tulejek wymiennych, jak i stałych. Jeżeli więc otwór tulejki stałej wykonany jest nie wg H, lecz wg F, to zewnętrzna powierzchnia tulejki wymiennej musi być wykonana z dodatkowym podniesieniem pola tolerancji wykonania z h do m.

Oprócz tulejek wymiennych istnieją jeszcze tzw. tulejki zamienne. Są one stosowane wtedy, gdy przewidziana jest bardzo duża liczba wierceń. Dla uniknięcia wybijania zużytej tulejki stałej z płyty wiertarskiej do prowadzenia wiertła stosuje się tulejkę zamienną, osadzoną w tulejce stałej, która w związku z tym nie zużywa się. Taka tulejka zamienna jest bardzo podobna do tulejki wymiennej, lecz ma inne nacięcie boczne kołnierza, umożliwiające wyjęcie jej z tulejki stałej po całkowitym odkręceniu wkrętu. Tulejki te są objęte normą PN-60/M- -61257.

Odległość tulejki wiertarskiej od powierzchni przedmiotu zależy od rodzaju materiału skrawanego. Przy wierceniu otworów w żeliwie powstają wióry kruche, które nie są w stanie wypływać przez tulejkę na zewnątrz płyty wiertarskiej i dlatego pod tulejką musi być dostatecznie dużo miejsca dla pomieszczenia wiórów. Odległość tulejki przyjmuje się w tych przypadkach 0,5d-kl,0d. Przy wierceniu otworów w stali powstają wióry o postaci wstęgowej, łatwo wyprowadzane przez tulejkę na zewnętrz płyty. Tulejka może więc znajdować się w małej odległości od powierzchni przedmiotu.