Ropiały tokarskie

Zasada mechanicznego toczenia kopiowego przy zastosowaniu kopiału jest pokazana na rys. 31-3a. Suport poprzeczny 1 jest dociskany rolką 2 do kopiału jednostronnego 3 z siłą F. Siła ta jest wywierana przez obciążnik lub sprężynę. W stałej odległości a od osi obrotu rolki znajduje się środek zaokrąglenia wierzchołka noża 4. Z suportu poprzecznego wymontowano śrubę pociągową. Ruch wzdłużny suportu jest otrzymywany od wałka pociągowego. Przedmiot obrabiany 5 uzyskuje żądany kształt zgodny z zarysem kopiału, lecz nie identyczny, gdyż promień rolki rT jest znacznie większy od promienia rn zaokrąglenia wierzchołka noża. Wyznaczenie zarysu- kopiału jest dokonywane w następującej kolejności (rys. b):

– wyznaczenie w powiększeniu zarysu przedmiotu obrabianego 1,

– wyznaczenie drogi środka zaokrąglenia wierzchołka ostrza 2,

– wyznaczenie szeregu położeń rolki (droga 3 położeń środka rolki jest w rzeczywistości oddalona o a od drogi środka zaokrąglenia wierzchołka ostrza, jednakże obie te drogi są identyczne),

– wyznaczenie zarysu kopiału 4, jako stycznej do kolejnych położeń rolki.

Trudniejsze do wykonania, lecz znacznie ułatwiające przygotowanie tokarki do toczenia kopiowego, są kopiały obustronne (rys. c). Kopiały te nie wymagają stosowania obciążnika, gdyż sterują ruchami suportu poprzecznego w obu kierunkach. Wyznaczenie zarysu kopiału obustronnego odbywa się w takiej samej kolejności jak kopiału jednostronnego.

Przy toczeniu kopiowym istnieją pewne ograniczenia dotyczące noża i kopiału. Przede wszystkim promień zaokrąglenia wierzchołka noża r„ musi być mniejszy od najmniejszego promienia krzywizny zarysu przedmiotu rpmm (rys. d), tzn. rn < rv min.

Dla kopiału obustronnego suma promieni noża rn i rolki rT musi być mniejsza od rpmin. Rysujemy zarys przedmiotu 1 w obszarze najmniejszego promienia rPmin (rys. e). Stycznie do tego zarysu rysujemy koło 2 o promieniu r„, wyznaczając środek zaokrąglenia wierzchołka noża (punkt

On). Z tego punktu rysujemy kolo 3 o promieniu rr. Następnie z środka zaokrąglenia zarysu przedmiotu (punktu Op) rysujemy – stycznie do rolki. – zewnętrzny zarys kopiału 4 oraz wewnętrzny zarys kopiału 5. Promień ruz zewnętrznego zarysu kopiału jest równy

Gdyby nóż i rolka miały promienie w sumie większe od najmniejszego- promienia przedmiotu, to promień rmz wewnętrznego zarysu kopiału byłby ujemny, co (zgodnie z rys, f) uniemożliwiałoby prowadzenie rolki w kopiale. Powyższy warunek w dużym stopniu ogranicza możliwości stosowania kopiałów obustronnych.