Docierarki do kół zębatych

Docieranie kół zębatych stosowane jest w celu wygładzenia bocznych powierzchni zębów. Jest ono stosowane zarówno po obróbce cieplnej kół zębatych, gdy zęby ich nie są szlifowane, jak do obróbki kół zębatych, które nie są poddawane obróbce cieplnej. W operacji docierania dąży się ponadto do uzyskania beczkowatego kształtu zębów, podobnie jak to ma miejsce przy wiórkowaniu. Docieranie kół zębatych przeprowadza się na specjalnie przystosowanych do tego celu obrabiarkach-docierarkach.

Istnieją dwie metody docierania. Pierwsza z nich polega na zastosowaniu docieraka żeliwnego w ośrodku olejowym z zawiesiną proszku ściernego druga metoda polega na wzajemnym docieraniu współpracujących ze sobą kół zębatych w ośrodku olejowym, ale bez zawiesiny proszku ściernego.

Pierwsza metoda odbywa się albo z użyciem docieraka pojedynczego (w analogiczny sposób jak wiórkowanie wiórkownikiem krążkowym), albo trzema docierakami (rys. 26-12a). Koło obrabiane 1 otrzymuje ruch obrotowy zwrotny od koła napędowego (docieraka) 2 zamocowanego na wrzecionie obrabiarki. Pozostałe dwa docieraki 3 i 4 są ustawione skośnie względem kola obrabianego, podobnie jak wiórkowniki. Koło obrabiane osadzone na trzpieniu wykonuje dodatkowo ruch postępowo-zwrotny w kierunku własnej osi obrotu. Zapewnia to równomierne docieranie bocznych powierzchni jego zębów, a ponadto przez chwilowe zatrzymywanie się w skrajnych położeniach przyczynia się do nadawania beczkowatego kształtu zębów. Dla uzyskania wymaganego docisku współpracujących zębów wałki, na których osadzone są koła 3 i 4, są hydraulicznie hamowane. Przy naddatku grubości zęba na docieranie wynoszącym 0,08 mm czas docierania koła obrabianego trwa średnio około 3 minut.

Druga metoda docierania współpracujących ze sobą kół zębatych jest pokazana na rys. 26-12b. Koło 1 będące kołem napędowym, wykonuje oprócz ruchu obrotowego ruch postępowo-zwrotny w kierunku własnej osi I. Kolo 2 obraca się względem osi Ii, a ponadto oś obrotu tego koła wykonuje niewielki ruch wahadłowy względem osi III. Dzięki temu ruchowi wahadłowemu zęby koła 2 ustawiają się skośnie we wrębach 1, co przyczynia się do nadawania nieznacznie beczkowatego kształtu zębom obu kół zębatych. Dla uzyskania wymaganego docisku zębów stosuje się albo wzajemny docisk kół zębatych w kierunku promieniowym, albo hamowanie koła 2 w jego ruchu obrotowym. Czas współpracy obu kół wynosi 5-7 minut.