Urządzenia do chłodzenia i smarowania obrabiarek

W skład urządzeń przeznaczonych do chłodzenia są zaliczane: pompy z małymi silnikami napędowymi, filtry, zawory, przewody ze złączami, zbiorniki, wanny, osłony oraz przyrządy kontrolne, jak np. manometry, o ile ciecz chłodząco-smarująca podawana jest pod wysokim ciśnieniem (ma to miejsce np. przy wierceniu głębokich otworów).

Elementy składowe typowego układu chłodzenia przedstawia rys. 19-17. Ze zbiornika 1 chłodziwo podawane jest przez pompę do kurka 2. Przy zamkniętym kurku, a pracującej pompie, chłodziwo wraca do zbiornika zaworem przelewowym 3. Podczas normalnej pracy chłodziwo ścieka do wanny 4 i poprzez odstojnik wiórów 5 przelewa się do zbiornika I.

Celem smarowania obrabiarek jest: zmniejszenie współczynnika tarcia na współpracujących powierzchniach, zmniejszenie zużycia powierz chni prowadnic, kół zębatych, śrub pociągowych itp. oraz odprowadzanie ciepła z miejsc tarcia, a głównie z łożysk i sprzęgieł. Rozróżnia się smarowanie indywidualne, gdy każdy punkt smarowania ma swój zbiornik smaru, napełniany okresowo, oraz smarowanie centralne, gdy wiele punktów smarowania ma jeden zbiornik smaru, a smar jest podawany do tych punktów różnymi sposobami. W budowie nowoczesnych obrabiarek jest stosowane prawie wyłącznie smarowanie centralne.

Ze względu na sposób doprowadzania smaru do poszczególnych punktów smarowania rozróżnia się smarowanie wolnospływowe, gdy smar spływa pod własnym ciężarem lub też doprowadzany jest w inny naturalny sposób (jak np. smarowanie knotowe), oraz smarowanie pod ciśnieniem.