– Rozróżnia się pięć metod szlifowania gwintów (rys. 25-11):

– a) przelotowe (wieloprzejściowe) szlifowanie ściernicą pojedynczą pochyloną pod kątem wzniosu linii śrubowej gwintu, stosowane przy wykańczającej obróbce gwintów o skoku do 6 mm,

Przykład schematu kinematycznego wiertarki kadłubowej typu WKA 40, polskiej produkcji, przedstawiono na rys. 23-2. Napęd z silnika kołnie- rzowego dwubiegowego 1 jest przekazywany przez ośmiostopniową skrzynię przekładniową 2 na wrzeciono W ii (wałki od 1 do V). Łącznie wrzeciono ma 16 prędkości obrotowych w zakresie 25-1250 obr/min. Zmiana prędkości obrotowej wrzeciona odbywa się przez przesuwanie sprzęgieł kłowych, a nie kół przesuwnych. Uzyskuje się przez to lżejszą konstrukcję skrzynki prędkości. Wadą takiego rozwiązania jest jednak stałe zazębianie się wszystkich kół zębatych.

Obrabiarki do docierania powierzchni przedmiotów obrabianych można podzielić na dwie grupy: docierarki ogólnego przeznaczenia (tarczowe lub płytowe), służące do docierania powierzchni płaskich i walcowych, oraz docierarki specjalnego przeznaczenia, jak np. docierarki do kół zębatych.

Wartość posuwu pionowego zależy od liczby zębów zabieranych przez zapadką dźwigni J, a tym samym od kąta wahnięcia dźwigni G zmienianego przez podnoszenie lub opuszczanie czoła śruby nastawczej L.

Koło to jest osadzone na wydrążonym wałku, na którym jest również zamocowana ślimacznica o 60 zębach, obracana przez ślimak 1-krot- ny (1-zwojny). Mechanizm do włączania posuwu mechanicznego wrzeciona jest pokazany na rys. 23-6. Ślimacznica 1 o 60 zębach jest przymocowana do tulei 2, która może być sprzęgnięta z pierścieniem 3 o wewnętrznym uzębieniu. Sprzęgnięcie tulei 2 z pierścieniem 3, powodujące włączenie posuwu mechanicznego, odbywa się przez wciśnięcie rękojeści 4. Ruch obrotowy jest przekazywany od pierścienia 3 na wydrążony wałek 5 z uzębieniem 6′ współpracującym z zębatką tulei wrzeciona 7. Ręczne szybkie przesuwanie wrzeciona odbywa się przez obracanie odciągniętych rękojeści 4, tzn. w położeniu pokazanym na rysunku. Kółko ręczne 8 jest osadzone na wałku przechodzącym przez otwór wydrążonego wałka 5. Na wałku kółka ręcznego 8 znajduje się koło zębate zazębione z zębatką belki (ramienia) wiertarki. Obracanie kółka ręcznego 8 powoduje szybki prze- suw wrzeciennika po prowadnicach belki. Zapadka 9 służy do blokowania wciśniętego położenia rękojeści 4.

Przebieg części obrabianych między stanowiskami roboczymi jest zaznaczony na planie ustawienia obrabiarek. Przykład takiego planu przedstawia rys. 33-1. Uwidoczniona jest tu główna zasada międzystanowiskowe- go transportu przedmiotów obrabianych, którą jest zapewnienie wspólnego kierunku ruchu wszystkich przedmiotów, tzn. bez przebiegów wstecznych. Wzajemne przecinanie się dróg transportu poszczególnych części jest dopuszczalne, lecz powinno być ono ograniczone do minimum.

Wrzeciono tej tokarki jest odciążone od sił napędu pasowego. Koło pasowe 12 osadzone jest nie bezpośrednio na wrzecionie, lecz na tulei 13 ułożyskowanej w łożyskach 14 i 15. Zmiana kierunku obrotu wrzeciona odbywa się przez przełączenie kierunku obrotów silnika napędowego.

Dla zwiększenia sztywności kadłubów przewiduje się ich specjalne użebrowanie. W stosunku do kadłubów nazywanych łożami stawiane są ponadto duże wymagania odnośnie łatwości odprowadzania wiórów, co dla obrabiarek nowoczesnych, o dużej wydajności skrawania, -staje się poważnym problemem. Przykłady użebrowania łoża tokarki uniwersalnej oraz konstrukcji łoża tokarki wielonożowej zapewniającej łatwy odpływ wiórów pokazano na rys. 19-13. „

Czas trwania zmiany narzędzia na frezarkach na inne narzędzie w celu dokonania następnego zabiegu technologicznego jest bardzo długi. Gdyby na przykład po wykonanej pracy frezem walcowo-czołowym zaistniała konieczność przeprowadzenia dalszej obróbki frezera trzpieniowym kątowym, to trzeba by było zdjąć nie tylko frez walcowo-czołowy z trzpienia zabierakowego, ale również wymontować ten trzpień z końcówki wrzeciona po odkręceniu śruby przechodzącej przez wrzeciono frezarki. Po wyjęciu tego trzpienia należałoby następnie osadzić w stożkowym gnieź- dzie wrzeciona oprawkę zaciskową do zamocowania w niej freza trzpieniowego.

W większości tokarek kopiarek wzdłużnych 90-stopniowych sanie kopiowe !narzędziowe) mają skośny kierunek przesuwu nachylony do osi toczenia pod kątem 60°. Wynika to z konieczności umożliwienia toczenia powierzchni czołowych (rys. 21-38c). Podczas toczenia kopiowego narzędzie (nóż) wykonuje dwa ruchy składowe: w kierunku wzdłużnym (łącznie z całym suportem), ze stałą prędkością pw, nazywaną posuwem prowadzącym, oraz w kierunku skośnym (łącznie z saniami kopiowymi), ze zmienną prędkością pk, nazywaną posuwem kopiującym. Wypadkowy efektywny kierunek przesuwu noża jest wyznaczony przez kierunek wypadkowej prędkości pe, będącej sumą geometryczną prędkości pw i pk.

Urządzenia te są stosowane, gdy zachodzi potrzeba bądź nadania właściwego położenia przedmiotom niezupełnie dobrze zorientowanym, bądź też usunięcia ich na zewnątrz. Dwa przykłady takich urządzeń pokazano ma rys. 35-3. . – .